Trong quá trình thiết kế hệ thống tiền lương tại các chi nhánh ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản gặp khó khăn với “cách xử lý các khoản phụ cấp”.
Mặc dù cùng được gọi là “phụ cấp”, nhưng có những khoản chịu thuế thu nhập cá nhân (PIT) và bảo hiểm xã hội (SI・HI・UI) và cũng có những khoản không chịu. Việc hiểu sai có thể dẫn đến rủi ro về thuế và lao động.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tổng hợp các loại phụ cấp tiêu biểu tại Việt Nam và cách xử lý về thuế và bảo hiểm xã hội dưới góc nhìn thực tiễn.
Cách hiểu cơ bản về “phụ cấp” tại Việt Nam
Tại Việt Nam, việc một khoản phụ cấp có chịu thuế hay bảo hiểm xã hội hay không không dựa trên tên gọi “phụ cấp”, mà dựa trên bản chất chi trả thực tế.
- Có được chi trả cố định hàng tháng như là đối giá cho lao động hay không
- Mang tính bù đắp chi phí thực tế hay phúc lợi
- Có được chi trả независимо với việc đi làm hay nghỉ làm hay không
Việc đánh giá này cũng liên quan chặt chẽ đến căn cứ tính tiền làm thêm giờ và phạm vi chịu thuế PIT.
Các loại phụ cấp tiêu biểu và cách xử lý thuế・bảo hiểm xã hội
| Ví dụ phụ cấp | PIT | Bảo hiểm xã hội | Điểm lưu ý trong thực tế |
|---|---|---|---|
| Phụ cấp chức vụ・trách nhiệm | Chịu thuế | Áp dụng | Xử lý tương tự lương cơ bản |
| Phụ cấp công việc・kỹ năng | Chịu thuế | Áp dụng | Được xem là đối giá cho lao động |
| Phụ cấp ăn trưa | Có điều kiện | Nguyên tắc không áp dụng | Cần lưu ý nếu chi trả cố định |
| Phụ cấp đi lại | Có điều kiện | Không áp dụng | Nguyên tắc là hoàn trả chi phí thực tế |
| Phụ cấp nhà ở | Chịu thuế | Áp dụng | Cần đặc biệt lưu ý với lao động phái cử |
| Phụ cấp điện thoại | Có điều kiện | Nguyên tắc không áp dụng | Cần chứng minh sử dụng cho công việc |
Đặc điểm của các khoản phụ cấp chịu thuế
Các khoản phụ cấp đáp ứng những điều kiện sau đây có khả năng cao sẽ thuộc diện chịu PIT và bảo hiểm xã hội.
- Được chi trả cố định hàng tháng
- Có liên quan trực tiếp đến nội dung công việc hoặc chức danh
- Được ghi rõ là tiền lương trong hợp đồng lao động
Cần lưu ý rằng các khoản này cũng có thể phải đưa vào căn cứ tính tiền làm thêm giờ (tiền lương thông thường).
▶ Bài viết liên quan:Căn cứ tính tiền làm thêm giờ tại Việt Nam là gì?
Các khoản phụ cấp thường được xem là không chịu thuế・không bảo hiểm
Ngược lại, các khoản phụ cấp sau đây có tính chất phúc lợi cao và về nguyên tắc được xử lý là không chịu thuế và không tham gia bảo hiểm xã hội.
- Chi phí đi lại được hoàn trả theo thực tế
- Chi phí liên lạc chỉ phục vụ cho công việc
- Thưởng không định kỳ・thưởng theo kết quả
Tuy nhiên, nếu không chứng minh được là hoàn trả chi phí thực tế, thì các khoản này có thể bị coi là đối tượng chịu thuế.
Những sai sót thường gặp trong thực tế
- Cho rằng “phụ cấp thì đương nhiên không chịu thuế”
- Xử lý phụ cấp ăn trưa cố định hàng tháng là không chịu thuế
- Nhầm lẫn giữa cách xử lý PIT và bảo hiểm xã hội
Đây là những điểm thường bị chỉ ra trong các cuộc thanh tra thuế và thanh tra lao động.
Mối liên hệ với tính lương và tiền làm thêm giờ
Cách xử lý phụ cấp không chỉ ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình tính lương, mà còn tác động đến căn cứ tính tiền làm thêm giờ, bảo hiểm xã hội và PIT.
▶ Bài viết liên quan:
Quy tắc cơ bản về tính lương tại Việt Nam【Hướng dẫn đầy đủ】
Căn cứ tính tiền làm thêm giờ tại Việt Nam là gì?
Tổng kết
Tại Việt Nam, các khoản phụ cấp được đánh giá không phải theo “tên gọi”, mà theo bản chất chi trả thực tế để xác định nghĩa vụ thuế và bảo hiểm xã hội.
Khi thiết kế hệ thống tiền lương, việc xem xét phụ cấp・tiền làm thêm giờ・bảo hiểm xã hội・PIT như một thể thống nhất là vô cùng quan trọng.


